Kuruluş gerekçelerinin başında da bugüne kadar ülkemizde böyle bir merkezin kurulmamış olması gelmektedir. Disiplinler arası bir bilim dalı olan sözlük bilimi konusunda ne yazık ki ülkemizde akademik bir kurum bulunmamaktadır. Sözlük bilimi, sözlüğün tarihini, sözlükçülükte yaşanan gelişmeleri, sözlük hazırlama ilke ve yöntemlerini araştıran, uygulayan evrensel bir bilim dalıdır. Bilinen ilk sözlük, MÖ XXIII. yüzyıla tarihlendirilen Sümerce Akadca karşılıklar kılavuzu biçimindeki Urra Hubullu'dan bugüne gelinceye kadar sözlükçülük büyük gelişme göstermiştir. Türklerde sözlükçülük çalışmalarının tarihi ise günümüzden yaklaşık bin yıl önce Kaşgarlı Mahmud’un yazdığı Divanü Lugati't-Türk ile başlamıştır. Günümüzde yaşamakta olan diller içerisinde en eski çağlarda sözlüğe sahip dillerden Yunanca, Çince, Arapça, Hintçeden sonra Türkçe gelmektedir.
Buna karşın ülkemizde sözlük bilimi ile ilgili çalışmalar bireysel çabalar olarak kalmıştır. Birkaç üniversite dışında sözlük bilimi, sözlükçülük gibi dersler lisans ve lisansüstü programlarda bile ne yazık ki yer almamaktadır. Oysa günümüzde sözlük bilimi, kurumsal bir yapı içerisinde farklı disiplinlerden bilim adamları ve uzmanların katkılarıyla, çalışmalarıyla biçimlenmekte; bilişim uygulamalarıyla yürütülmektedir.
Bu durum göz önüne alınarak pek çok ülkede lexicology (sözcük bilimi) veya lexicography (sözlük bilimi) enstitüleri bağımsız olarak veya üniversiteler bünyesinde kurulmuş bulunmaktadır. Birkaçı şunlardır:
Institute of Lexicography, Heilongjiang University, Harbin (Çin Halk Cumhuriyeti)
The Miroslav Krleza Institute of Lexicography (Hırvatistan)
Institute for Dutch Lexicology, Leiden (Hollanda)
Institute of Lexicography of the Real Academia and the Universities of Málaga, Barcelona (İspanya)
The Institute of Lexicography, Bar-Ilan University (İsrail)
The Institute of Lexicology, Svenska Akademiens (İsveç)
Institute of Lexicography, Reykjavik (İzlanda)
Norwegian Institute of Lexicography (Norveç)
The Institute of Lexicography, Catholic University of Lublin (Polonya)
Institute of Lexicology and Lexicography of the Lisbon Academy of Sciences, Lizbon (Portekiz)
Ülkemizde belirli kapsamda sözlük çalışmalarının yürütüldüğü Türk Dil Kurumu, Türkiye Bilimler Akademisi gibi kurumlar bulunsa da bu kurumlarda doğrudan doğruya sözlük bilimi araştırmalarını konu alan ve uygulayan bir birim bulunmamaktadır. Dünyadaki örneklerinden de görülebileceği gibi sözlük bilimi araştırmalarının yürütüleceği kurumlar bütün bilim dallarını kapsayan üniversitelerdir. Özellikle bilim dalları sözlükçelerinin hazırlanabilmesi için hemen hemen her bilim ve sanat dalının bulunduğu üniversiteler sözlük bilimi araştırmaları için en uygun altyapı ve donanıma sahip kuruluşlardır.
Ülkemizin en gelişmiş üniversitelerinden biri olan Hacettepe Üniversitesi bünyesindeki bütün bilim dallarında sözlük bilimi ile ilgilenen bilim insanlarının katılımıyla oluşturulacak Sözlük Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, bir yandan sözlükçülük üzerine araştırmalar yürüteceği gibi farklı disiplinlerin sözlükçe çalışmalarını da gerçekleştirecektir.
Son yıllarda sözlükçülük çalışmalarının bilgisayar destekli yürütülmesi yeni bilim dallarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bilgisayar destekli dil bilimi çalışmalarının önemli bir dalı da derlem tabanlı sözlük çalışmalarıdır. Bilişim teknolojisindeki gelişmelerle tablet bilgisayarlar için sözlük uygulamalarını yaygınlaştırmıştır. Bu uygulamaların Türkçe için de gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Günümüz ağ ortamı devasa bir veri yığını durumuna gelmiştir. Büyük veri (big data) terimi son beş yılda ortaya çıkmış ve başta iş çevreleri olmak üzere özellikle akademik çevreyi etkilemeye başlamıştır. Bilimsel bilgiye giden yolda artık yeni keşifler için yeni yöntemlerin kullanılması gerektiği sıkça dillendirilmektedir. Klasik anlamda, veri azlığı dönemlerinde önceden yapılandırılan ve sonuçları öngörülen yazılım mimarileri bugün için sonuçlarının çabucak öngörülemediği çok daha karmaşık yapılandırılmamış mimarilere bırakmıştır. Hemen her türlü devasa metin yığınlarından kimin / neyin nerede, ne zaman, ne kadar, ne oranda, hangi biçimlerde bulunduğu bilgisi yukarıda sözü dilen büyük veri kavramının çekirdeğini oluşturmaktadır. Başta veri madenciliği olmak üzere metin madenciliği, doğal dil işleme, dil ve dil bilgisi mühendisliği gibi yeni alanlar, büyük veriden anlamlı bilgiler elde etmenin yöntemlerini ortaya koymaktadırlar. Bu bağlamda, dil bilimi için yazılım teknolojilerinin, yazılım destekli yeni yöntemlerin ve buna bağlı olarak yeni bakış açılarının çeşitlendiği görülmektedir. Sözlük bilimi de basılı metinlerin sayısallaştırılmasından işlenmesine kadar olan süreçte kullanılan yöntemlere diğer dil bilimi alanlarına göre daha çok bağlıdır. Bir sözlüksel birimin sözlüklerde yer almasına kadar olan aşaması bugün için tamamen yazılım ve dil teknolojilerine bağlı yöntemlere dayanmaktadır.
Türkçenin bilimsel söz varlığının tespitinde gerek geçmiş dönemlerindeki eserlerinden gerekse günümüzdeki yayınlarından nasıl bir yapıda olduğu, yeni üretilen terimlerin neler olduğu ve geçmişle bugün arasında sözcük değişimlerinin hangi aşamalardan geçtiğinin çalışılması için büyük veriye gereksinim vardır. Büyük boyutlu dilsel veri tabanlarının oluşturulması, yedeklenmesi, sunumu, güvenliği gibi konular için ayrı ve özelleşmiş bir veri merkezi (data center) biriminin kurulması elzemdir. Kurulacak veri merkeziyle, özellikle yeni yayınların internet üzerinden anlık/gerçek zamanlı takibiyle Türkçenin yapısı ve söz varlığıyla ilgili yeni keşiflerin yapılması mümkün olacaktır. Bu şekilde elde edilecek ve kamuoyuyla paylaşılacak bilginin değeri paha biçilmez niteliktedir.
Hacettepe Üniversitesi Sözlük Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin Türkiye’de ilk kez dil ve sözlük çalışmaları için oluşturacağı geniş ve yüksek donanım kapasiteli veri merkezi, dünyanın diğer ülkelerinde de yankı uyandıracaktır. Bu biçimde, Türkçenin öğretiminde kullanılacak temel veri setlerinin oluşturulasının önü de ilk kez büyük veriye dayalı olarak açılmış olacaktır.
Kurumsal bir yapı içinde sözlük bilimi konusunda bilimsel araştırma ve uygulamalar yapmak; sözlük, sözlükçülük ve sözlükçe çalışmaları ile elde edilen bilimsel verilere ait veri tabanı oluşturarak, yazılım destekli yöntemlerle kullanıcıların hizmetine sunmak, Türkçe öğretiminin geçerli kaynaklara dayandırılmasını ve uluslararası bilim dili olarak geliştirilmesini sağlamak amacıyla kurulmuş olan Hacettepe Üniversitesi Sözlük Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Organlarının oluşumu 2015 yılının Nisan ayı içerisinde tamamlanmıştır.